खँग्वःया लिने मजि मगाकथं वइगु तँसायात लितँसा धाइ । थ्व लितँसा पेताजि दु ।
१. याक
२. यात
३. सिया
४. किसं
१. याक > "याक" ज्या याइम्ह जुया च्वनि । गथे
मामं धेबा बिल
किजां नल
वं जित बिल
सां घाँय् नल
२. यात > "यात" याइगु ज्या जुया च्वनि ।
खिचां ला(यात) नल
वं सिँ(यात) पाल
वं जित(जियात) बिल
छु यासु : छु नल ? छु पाल ?
सुयात यासु : सुयात बिल ?
थन छु यात वा सुयात धका न्यने बलय् "ला ,सिँ ,जित " लिसः जु वइ । थथे याकं याइगु ज्यायात "यात" धाइ ।
३. सिया > "सिया", थुकिं सुयागु धका थुइके बिया च्वनि ।
खायागु ला
जिगु छेँ
छंगु लाकां
इमिगु बुँ
थकालिम्हसियागु उजं
तर्हिपिनिगु लं
मेसिया दुरु
४. किसं > थुकिं ज्या जुया च्वंगु थाय् क्यना च्वनि ।
खागलय् खा दु
भुतुलिइ मि च्याइ
प्वाथय् पित्यात
प्वालय् छँ दुहावन
ग्वाचय् जा थात
थासय् हुँ
गामय् सुं मदु
थन गन धका न्यनि बले वइगु लिसः यात किसं धाइ ।
ज्यान दुगुलि लितँसा चिं
याक : (),ं,नं ,सें
यात : (),यात,सित,सियात
सिया : या, सिया,किसं
किसं : याके,के ,सिके ,सियाके
च्वय्यागु () प्वकलंगु थासय् खँग्वलय् छुनं लितँसा घाइ मखु ।
तःम्हय् "त" वइगु नामय् लितँसा चिं
म्हछि तःम्ह
तःम्हय् "त" वइगु नामय् लितँसा चिं
म्हछि | तःम्ह | |
याक : | सँय्, सँचं | सँय्त,सँय्तय्सं |
यात : | सँय्,सँय्यात | सँय्त,सँय्तय्त |
सिया : | सँय्या | सँय्तय् |
किसं : | सँय्याके | सँय्तय्के |
तःम्हय् "पिं" वइगु नामय् लितँसा चिं
म्हछि | तःम्ह | |
याक : | काय्, कायं | काय्पिं,काय्पिंसं |
यात : | काय्,काय्यात | काय्पिं,काय्पिंत |
सिया : | काय्या | काय्पिनि |
किसं : | काय्याके | काय्पिंके |
ब्वाय्सुइ वइगु नामय् लितँसा चिं
म्हछि | तःम्ह | |
याक : | भिंम्ह,भिंम्हं,भिंम्हसें,भिंम्हसियां, भिंम्हसिनं | भिंपिं,भिंपिंसं |
यात : | भिंम्ह,भिंम्हसित, भिंम्हसियात | भिंपिं,भिंपिंत |
सिया : | भिंम्हसिया (गु) | भिंपिनि |
किसं : | भिंम्हसियाके,भिंम्हसिके | भिंपिंके |
मंकाःनामय् लितँसा चिं
म्हछि | तःम्ह | |
याक : | व,वं | इपिं,इमिसं |
यात : | व,वयात | इपिं,इमित |
सिया : | वया,वयागु | इमि,इमिगु |
किसं : | वयाके | इमिके |
म्हछि | तःम्ह | ||||||
बाजात | माजात | मजात | बाजात | माजात | मजात | ||
१. | धाइम्ह | जि | जि | जि | जिपिं | जिपिं | जिपिं |
२. | नेनिम्ह | छ | छ | छ | छिपिं | छिपिं | छिपिं |
२. | नेनिम्ह | छि | छि | छि | छिकपिं | छिकपिं | छिकपिं |
३. | ल्हायेगु | व | व | व | इपिं | इपिं | इपिं |
४. | धाइम्ह व नेनिम्ह | - | - | - | झि | झि | - |
नेवाः भासय् विशेष मंकाः नां झि, पेंगुगू पुरुष खने दु. चतुर्थ पुरुष, प्रथम पुरुष व द्वितीय पुरुषया संयोग ख. थुकिं धाइम्ह व नेनिम्हया निता तुं धायेगु खँ ध्वाः थुइकि.
म्हछि | तःम्ह | ||||||||
याक | सिया | यात | किसं | याक | सिया | यात | किसं | ||
१. | धाइम्ह | जि | जिगु | जित | जिं | जिपिं | जिमिगु | जिमित | जिमिसं |
२. | नेनिम्ह | छ | छंगु | छंत | छं | छिपिं | छिमिगु | छिमित | छिमिसं |
२. | नेनिम्ह | छि | छिगु | छित | छिं | छिकपिं | छिकपिनिगु | छिकपिंत | छिकपिंसं |
३. | ल्हायेगु | व | वयागु | वयात | वं | इपिं | इमिगु | इमित | इमिसं |
४. | धाइम्ह व नेनिम्ह | - | - | - | झि | झिगु | झित | झिसं |
जि | जिं | जित | जिगु | जिगु | जिं | जिके |
छ | छं | छंत | छंगु | छंगु | छं | छंके |
छि | छिं | छित | छिगु | छिगु | छिं | छिके |
व | वं | वयात | वया | वयागु | वं | वयाके |
व | इपिं | इमित | इमिगु | इमिगु | इमिसं/इमि | इमिके |
ध्वँः | धोलं | ध्वँःयात | ध्वँःया | ध्वँःयागु | ध्वँःयाके | धोँलय् |
ध्वँःत | ध्वँःतय्सं | ध्वँःतय्त | ध्वँःया | ध्वँःतय्गु | ध्वँःतय्के | ध्वँःतय् |
ध्वँःचा | ध्वँःचां | ध्वँःचायात | ध्वँःचाया | ध्वँःचायागु | ध्वँःचाय्के | ध्वँःचाय् |
भउ | भतिं | भउयात | भउया | भउयागु | भउयाके | भतिइ |
भउचा | भउचां | भउचायात | भउचाया | भउचायागु | भउचायाके | भउचाय् |
घ्यः | घेलं | घ्यःयात | घ्यःया | घ्यःयागु | घ्यःयाके | घेलय् |
प्वाः | प्वाथं | प्वाःयात | प्वाःया | प्वाःयागु | प्वाःयाके | प्वाथय् |
क्वँय् | कोँचं | क्वँय्यात | क्वँय्या | क्वँय्यागु | क्वँय्याके | कोँचय् |
न्हकू | न्हकुतिं | न्हकूयात | न्हकूया | न्हकूयागु | न्हकूयाके | न्हकुतिइ |